فضای هسته‌ای – داود هرمیداس باوند، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه


فضای مذاکرات یکساله ایران و شش قدرت جهانی پس از توافق ژنو، دارای نوعی از جهت‌گیری مثبت بود که به تمدید دوباره منجر شد. این موضوعی بود که در قصد و نیت طرفین هم پدیدار شد و همه طرف‌ها تا لحظات آخر به‌دنبال یافتن راه‌حل اشتراکی بودند که به طور طبیعی، به سد کمبود زمان برخورد کرده و گفت‌وگوها به گزینه تمدید ختم شد. شرایط اقتصاد و امنیت بین‌الملل ایجاب می‌کند، مذاکرات ایران با ۱+۵ به یک تفاهم جامع قابل قبول برای همه طرف‌ها منتهی شود. البته میان منافع هریک از طرف‌ها با دیگران، تفاوت‌هایی وجود دارد اما نوع پیشرفت مذاکرات و حل گام‌به‌گام بسیاری از موارد اختلافی که بیش از یک دهه وجود داشت و در قالب سند اقدام مشترک دنبال شد، این خوشبینی را پدید آورده است که پیش از زمان هفت‌ماهه تعیین‌شده، توافق جامع هسته‌ای حاصل شود. تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران روز گذشته راهی وین شد تا نخستین دور مذاکرات پس از تمدید هفت‌ماهه را برگزار کند. مقتضیات روز و تاکتیک‌های مذاکرات در هر مقطع دارای تفاوت‌هایی است و خوشبختانه شرایط جهانی و منطقه‌ای، سمت‌وسوی بهبود روند تفاهم را به خود گرفته است. این شرایط ایجاب می‌کند طرفین به موضع یکدیگر نزدیک شوند و البته فاصله آنها تا نقطه اشتراکی، متفاوت است. در ایالات‌متحده نیز پس از ژانویه، جمهوریخواهان در کنگره و سنا حاکم شده و دولت اوباما با فضای متفاوتی مواجه خواهد شد.

مضاف بر اینکه، دولت اوباما متهم به نافرجامی در سیاست خارجی است و تلاش می‌کند تا حدی فضا را مساعد کند. آرای ۱۹میلیون ایرانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۲ نیز پیام حل عزتمندانه موضوع هسته‌ای را داشت. اعضای شورای امنیت می‌توانند با قطعنامه‌های جدید، قطعنامه‌های قبلی را ملغی کنند. اتحادیه اروپا که مانند دولت ایالات‌متحده با مشکلات کنگره و لابی اسراییل مواجه نیست و از دادگاه قضایی با استقلال و آزادی عمل نسبی برخوردار است می‌تواند در تصمیمات شورای وزیران اتحادیه اروپا موثر باشد. این تصمیم در ایالات‌متحده هم اثرگذار است می‌توان گفت در فرآیند مذاکرات تقریبا به ایستگاه آخر رسیده‌ایم و مسایل به طور کامل شفاف شده است. بخش عمده موضوعات مورد بحث هم توسط طرفین پذیرفته شده است. اگرچه این تاخیر نگرانی‌هایی پدید آورده و از امید‌ها و انتظارات اولیه تا حدودی کاست اما منافع نسبی طرفین ایجاب می‌کند مساله به نحوی فیصله یابد. تحریم‌های یکجانبه مضاعف ایالات‌متحده که در اختیار رییس‌جمهور است قابل برداشته‌شدن است، مصوباتی از کنگره نیز که برای رییس‌جمهور آزادی عمل در حفظ یا لغو تحریم باقی گذاشته از همین فرمول تبعیت می‌کند. با این حال فضای روانی تحریم‌ها مانند «دومینو» عمل می‌کند و با لغو اولین گروه از تحریم‌ها، فضا به کلی متفاوت خواهد شد.

تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - ارو‌پا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است