رضا مرعشی، مدیر تحقیقات در شورای ایرانیان آمریکایی که ماههاست این مذاکرات را در محل دنبال می کند. آقای مرعشی در لوزان در گفتگویی با هانا کاویانی، خبرنگار اعزامی رادیو فردا به لوزان شرکت کرده است.
در مهلت باقی مانده، تا چه حد دستیابی به آن هدف مد نظر که تفاهم سیاسی خوانده شده را ممکن می دانید؟
به نظر هدفی که وجود دارد و آنچه که به صورت عمومی هم گفته شده این است که تا یکشنبه شب کار را تمام کنند. تا ۲۹ مارس کار را تمام کنند و فرصت کافی برای کری بگذارند که به واشنگتن بازگردد و در جلسات محرمانه کنگره را در جریان بگذارد و اقدام اینچنینی ای از سوی ایرانی ها انجام شود که دکتر ظریف به ایران بازگردد و مجلس و سایر مقام ها را در جریان بگذارد.
اما داشتن هدف و رسیدن آن دو موضوع جدا از یکدیگر است. و در دیپلماسی اینچنین است که وقتی می دانند که هنوز ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت دیگر فرصت دارند، از آن به عنوان اهرم فشار استفاده می کنند و مثلا اینگونه القا می کنند، که یک یا چند موضوع خط قرمز است و سعی در امتیازگیری می کنند. و این شاید موجب شود کار یکی دو روز بیشتر ادامه یابد اما آن تصمیم گیری و مصالحه آخر مهم است.
پس در مجموع معتقدید که ایران و ۵+۱ می توانند به آن هدفشان در پایان این ۴ ماه برسند؟
به نظرم می توانند، دو طرف هم گفته اند که فکر می کنند این کار شدنی است، و من به صورت محتاطانه خوشبینم که دو طرف توانایی این کار را دارند. البته تاکید هم می کنم که موانعی بر سر راه وجود دارد و هنوز ضمانتی برای این موضوع نیست. اما اگر نتوانند به نظر این شکست بزرگی خواهد بود.
اگر این تفاهم مشترک بر سر کلیات به دست آید، به نظرتان چه موضوعاتی دستیابی به یک توافق نهایی را می تواند تحت الشعاع قرار دهد. خطر اصلی در هفته های آینده تا مهلت تیرماه برای دستیابی به توافق کامل چه خواهد بود ؟
از آخر مارس تا آخر ژوئن من دو خطر اصلی را می بینم. خطر بزرگ ِ اول، تندروها در واشنگتن و تهران هستند که ممکن است اقداماتی انجام دهند از جمله اعمال تحریم های تازه توسط کنگره یا در تهران بخش هایی از خکومت که از سوی مردم انتخاب نمی شوند، شرایط سختتر و غیرمعقولانه ای را برای توافق در نظر بگیرند.
چنین وضعیتی می تواند دستیابی به توافق جامع را سخت کند. اما صادقانه بگویم، خطر بزرگتر، رهبران سیاسی در هر دو پایتخت هستند که یا تمایل نداشته باشند، یا نتوانند، قدم هایی را بردارند که برای دستیابی به صلح لازم است.
چرا که هر توافقی که در نهایت به دست آورند، یک ریسک سیاسی خواهد بود و آنها نه تنها باید مردم را قانع کنند بلکه باید مقام های سیاسی تهران و واشنگتن را با آن همراه کنند. اینطور نیست که توافق به دست آید و پس از ارائه آن همه با آن موافق باشند، آنها باید این توافق را به اصطلاح بفروشند، و این کار را باید به صورت مستمر و سریع انجام دهند. اگر تمایل کافی به این کار وجود نداشته باشد، این روند با خطر شکنندگی مواجه است.
radiofarda