دموکراسی نه وارداتی است نه صادراتی – مجتبی نجفی

خیلی از شما شاید نوزده سال پیش را به خاطر نیاورند چه هلهله ای در میان طرفداران دموکراسی سازی با حمله نظامی بعد از تهاجم آمریکا به افغانستان و عراق افتاده بود. طالبان و صدام سرنگون شده بودند و برای سرنگونی دیکتاتوری جمهوری اسلامی لحظه شماری میشد.
در آبان هشتاد و سه سخنرانی داشتم به نمایندگی از انجمن دانشجویان دانشگاه علامه و افتخار میکنم در آن جوزدگی، گفتم مسیر توسعه ایران نه با نیروی شمشیر سلطان نه با اسکندر بیگانه میسر است. ما نیازمند تلاش برای تحقق دموکراسی با استفاده از پتانسیل های ملی هستیم. در بهترین نقطه تاریخی ایستادیم. حالا که دموکراسی عراقی مثل تار عنکبوت لرزان شده و افغانستان دودستی به طالبان تقدیم شده، بهتر میشود فهمید دموکراسی نه کالای صادراتی است نه وارداتی؛ محصول تلاش شهروندانی است که باید عرصه عمومی را خانه خود کنند تا محل بحث های عمومی شود و چشم ناظرشان همیشه بر دولت اژدها گونه که میل به خودسری دارد برقرار باشد.
آنها که تا دیروز برای دموکراسی سازی با اسلحه آمریکایی هلهله میکردند، اوضاع شکننده عراق مذهب گرایی و قوم گرایی در این کشور چند دسته را میخواهند به نبود سلطنت گره بزنند و بگویند اگر افغانستان و عراق، شاه داشت وضعشان این نبود. جالب است که دشمنان دموکراسی در لباس ولایت و سلطنت از هر فرصتی برای زدن جمهوریت استفاده میکنند بدون اینکه پاسخ دهند فرق ولی فقیه مطلقه با شاه تام الاختیار چیست؟نمیپرسند دیکتاتوری صدام چرا کار را به جنگ کشاند؟ نمیپرسند در نبود شهروند مستقل و نهادهای مدنی قدرتمند هر خانه ای روی آب است همچنانکه در عراق و افغانستان و لیبی بود.
دشمنان دموکراسی در لباس تازه پوشیده سلطنت از هر فرصتی برای زدن دموکراسیخواهی استفاده میکنند بدون اینکه درباره هلهله دیروزشان برای سربازهای آمریکایی پاسخ دهند. گویی هیچ اشتباه تحلیلی ندارند. مدافعان موروثی شدن قدرت در خارج و داخل برای زدن جمهوریت اتحاد نانوشته دارند. استدلالهای آنها هم شبیه هم است. ولایتی ها میگویند ولی فقیه نباشد اوضاع ما افغانستان و عراق میشود و سلطنتی ها میگویند شاه نباشد اوضاع ما عراق و افغانستان میشود.
اما دموکراسی خواهان اصیل دست رد بر سینه هر جریانی بزنند که هدف مشترک دارند. آنها دنبال چوپانی برای گلّه هستند، غافل از اینکه هدف را اشتباهی انتخاب کرده اند. ما نه گوسفندیم نه چوپان میخواهیم. ما ایران شهروندمدار به دور از قیمومیّتهای مذهبی و درباری میخواهیم.
ایران هم نه عراق است نه افغانستان.
سفره تان را جای دیگری پهن کنید.