جعفر والی هنرپیشه و کارگردان پرکار تئاتر و سینما و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی، امروز شنبه ۲۷ آذر ماه در ۸۳ سالگی درگذشت. جبهه ملی ایران-اروپا این ضایعه را به خانواده گرامی والی و جامعه هنری ایران تسلیت می گوید

جعفر والی در سال ۱۳۱۲ در تهران به دنیا آمد. این سینماگر پرکار با کارگردانان شناخته‌شده‌ای چون ناصر تقوایی، علی حاتمی، امیر نادری، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی و رسول صدرعاملی کار کرد و در تلویزیون به ویژه تله‌تئاترهای قبل از انقلاب هم حضور موثر داشت.

جعفر والی از سال ۳۹ بیش از بیست تله تئاتر کارگردانی کرد. او تله تئاتر گاو را بر اساس نوشته غلامحسین ساعدی حدود چهار سال قبل از نسخه سینمایی آن به کارگردانی داریوش مهرجویی، یعنی سال ۱۳۴۴ کارگردانی کرد. آقای والی بعدها در فیلم سینمایی گاو به کارگردانی داریوش مهرجویی هم به ایفای نقش پرداخت.

ابن تنها نمایشنامه‌ای نبود که آقای والی از غلامحسین ساعدی کارگردانی کرد، او پیش از انقلاب چندین نمایشنامه­‌ از غلامحسین ساعدی را اجرا کرده بود که از آن جمله می­‌توان به نمایش‌های «آی با کلاه آی بی کلاه» و «چوب به دست‌های ورزیل» اشاره کرد.

او بعد از انقلاب هم با بازی در دو نمایش«اتاق شماره شش» نوشته خسرو حکیم رابط بر اساس اثری از چخوف و «ویتسک؛ یک داستان ناتمام» نوشته بوشنر هر دو به کارگردانی ناصر حسینی‌مهر به کار تئاتر ادامه داد.

از جمله تله‎تئاترهایی که او کارگردانی کرده می‌توان به “شنل” و “گرگها”اشاره کرد.

جعفر والی بعد از انقلاب اسلامی ایران به فعالیت‌های سینمایی‌اش هم ادامه داد. و در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های مهم بازی کرد.

از جمله فیلم‌ها و سریال‌های شناخته‌ای که آقای والی در آنها بازی کرده می‌توان به “گاو” با کارگردانی داریوش مهرجویی، “گل‌های داوودی” و “پاییزان” رسول صدرعاملی، “خاک” و “سفر سنگ” مسعود کیمیایی، “تنگسیر” امیر نادری، “ناخدا خورشید” ناصر تقوایی، سریال “هزاردستان” علی حاتمی و سریال هنوز در حال پخش “معمای شاه” اشاره کرد.

جعفر والی گفته که از بازی در سریال معمای شاه “خیلی پشیمان” است چون در آن دوران زندگی کرده و “والله آنطور نبوده که این سریال روایت می‌کند”.

داستانی که جعفر والی درباره حضور فیلم “گاو” در یک جشنواره خارجی، با وجود توقیفش در ایران می‌گوید، داستانی است که بعد از آن هم به شکل‌های مختلف تکرار شد.

او در گفتگو با روزنامه ایران درباره این موضوع می‌گوید:

“رفتیم دفتر مهرداد پهلبد، وزیر فرهنگ وقت، دیدیم دور تا دور نشسته‌اند.. پهلبد با اشاره به اینکه گاو در فستیوال «ونیز»برنده جایزه فیپرشی شده است گفت من نمی‌دانم شما را تشویق کنم یا تنبیه. پهلبد پرسید چه کسی فیلم را به ونیز فرستاده؟ گفتم ما فرستادیم و از همین جا می‌خواهم اعلام جرم کنم نسبت به آن سانسورچی که فیلم را داخل ایران توقیف کرده است. چطور کاری که در دنیا جایزه اول را می‌برد در کشور خودش توقیف می‌شود؟”

والی می‌گوید با مهرداد پهلبد فیلم را دیده‌ بودند و قرار بر این شد که با همان خط تیتراژ بنویسند داستان این فیلم ۲۵ سال پیش اتفاق افتاده تا قابل نمایش باشد.

جعفر والی در آتش بدون دود نادر ابراهیمی به عنوان اولین سریال تلویزیونی‌اش بازی کرد، گرچه از کارگردانی آقای ابراهیم راضی نبود.

سابقه همکاری آقای والی با مسعود کیمیایی به فیلم «خاک» برمی‌گردد آنها بعدها در «سفر سنگ» نیز با هم همکاری کردند.

جعفر والی که از سال ۵۸ تا ۶۶ در سریال هزاردستان علی حاتمی نقش رییس نظمیه تهران را ایفا کرد در سال ۱۳۷۸ هم در فیلم تهران روزگار نوی او بازی کرد.

داستان این فیلم قبل از شهریور ۱۳۲۰ اتفاق می‌افتد؛ زمانی که رضاشاه می‌خواهد سرشماری کند. در جریان این سرشماری که لازم است مردم بخاطر آن در خانه‌هایشان بمانند، عده‌ای از عوامل نظمیه یک جواهر فروشی را در لاله زار غارت می‌کنند.

جعفر والی، مرحوم علی حاتمی را یکی از چهره‌های استثنایی ایران می‌دانست و می‌گفت آقای حاتمی آنقدر صمیمی و درست بود و کارش را بلد بود که هر کسی با او کار می‌کرد شیفته اش می‌شد. او که با ناصر تقوایی هم کار کرده بود می‌گفت که کار او را می‌پسندد و “وسواس‌های” ویژه او برخلاف برخی تهیه کنندگان و بازیگران دیگر، به دل او می‌نشیند. جعفر والی در “ناخدا خورشید” که یکی از فیلم‎های مطرح سینمای ایران است ایفای نقش کرده بود.

او قرار بود در سریال کوچک جنگلی به کارگردانی آقای تقوایی نقش دکتر حشمت را بازی کند اما به گفته آقای والی “نگذاشتند” که ناصر تقوایی کارش را بکند. بعد از آقای تقوایی بنا بر این شد که این سریال را که از محبوبترین سریال‌های دهه ۶۰ بود.، بهروز افخمی کارگردانی کند. این نخستین کارگردانی بهروز افخمی محسوب می‌شد. آقای افخمی که سراغ جعفر والی رفت اما او از بازی در این سریال به کارگردانی آقای افخمی سرباززد.

علیرضا مجلل در این سریال نقش میرزا کوچک خان جنگلی را بازی می‌کرد و مهدی هاشمی، سیروس گرجستانی و اسماعیل محرابی هم از سایر بازیگران آن بودند.

جعفر والی که اعلام کرده بود از بازی در سریال “معمای شاه ” پشیمان است در گفتگوی مفصلش با سایت آی‌سینما گفت «من اصلاً آقای ورزی را نمی‌شناختم. یک روز من را دعوت کرد، همانجا قرارداد بستند و برای فردا قرار گذاشتند. نه سناریو را خوانده بودم و نه حتی اسم کار را می‌دانستم.”

جعفر والی که نقش روح‌الله خالقی آهنگساز سرود معروف “ای ایران ای مرز پرگهر” را در این سریال بازی می‌کند گفت نمی‌داند چرا او را برای ایفای نقش آهنگسازی انتخاب کرده‌اند که در ۳۷ سالگی می‌میرد. به ویژه اینکه وقتی قرار بر این است که در مورد کار موسیقی او صحبت کنند، سازش را نمی‌توانند نشان بدهند و او باید فقط دستانش را تکان می‌داده است. خلاصه اینکه او علاوه بر این‌که از روایت‌های نادرست این سریال راضی نبود می‌گفت نقشش اصلا اوج یا لحظه دراماتیک نداشته و مثل “سیاهی‌لشکر و زینت المجالس” بوده است.

کارنامه هنری

سینما

تلویزیون

جشنواره‌ها

• دیپلم افتخار بهترین فیلم‌نامه (مریم و می تیل) در نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان – ۱۳۷۲
• کاندیدای بهترین نقش دوم مرد (پاداش سکوت) در بیست و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر – ۱۳۸۵
• کاندیدای بهترین نقش دوم مرد (پاداش سکوت) در یازدهمین دوره جشن خانه سینما – ۱۳۸۶

بیماری و مرگ

جعفر والی که از روز ۱۸ آذرماه ۱۳۹۵ به علت عارضه ریوی در بیمارستان تهران کلینیک بستری شده بود ، پس از ۹ روز بستری شدن ، در ساعت ۹ و ۵۰ دقیقه صبح روز شنبه ۲۷ آذر ۱۳۹۵ در ۸۳ سالگی درگذشت.

بی بی سی + ویکی پدیا