هم میهنان، انسانهای آزاده سراسر جهان،
متاسفانه، باوجود اسناد و مدارک و شواهد بی شماری که در تایید وقوع نسل کشی ارمنیان ساکن امپراتوری عثمانی در سراسر جهان موجود است، انکار نسل کشی از ستونهای اصلی سیاست دولتهای متوالی ترک در سد سال اخیر بوده است
٢۴ آوریل امسال سدمین سالگرد نسل کشی ارمنیان در ١٩١۵ می باشد که دولت عثمانی علیه شهروندان ارمنی خود به اجرا گذاشت. حکومت ترکهای جوان در اجرای طرح امپراتوری یکدست ترکی، این جنایت عظیم را از پیش برنامه ریزی و با استفاده از موقعیتی که جنگ جهانی اول برای وی فراهم آورد، این طرح ضدانسانی را به اجرا درآورد. در شب ٢۴ آوریل ١٩١۵، چند صد نفر از رهبران، نویسندگان، هنرمندان، روزنامه نگاران، حقوقدانان، پزشکان، روشنفکران و روحانیون ارمنی اسلامبول، پایتخت امپراتوری، دستگیر و اعدام یا تبعید شدند. مردان ارمنی به عنوان خدمت در ارتش فراخوانده شده و دسته دسته در پشت جبهه ها تیرباران گردیدند، در مناطق ارمنی نشین کشور هزاران روستا تخریب و ساکنانشان به قتل رسیدند، صدها هزار شهروند عادی از خانه و کاشانه خود بیرون رانده شده به صحاری شام تبعید گردیدند. اکثریت قریب به اتفاق تبعید شدگان در کاروانهای مرگ تلف شدند. ارمنستان غربی، که در دستگاه امپراتوری عثمانی به “اِرمنی ولایتی” مشهور بود – ونام آن به آناتولی تغییرداده شد – از روی نقشه جهان محو گردید. در طول سالهای جنگ جهانی اول، حدود یک میلیون و نیم نفر از شهروندان ارمنی دولت عثمانی توسط رژیم ترکهای جوان به شهادت رسیدند.
متاسفانه، باوجود اسناد و مدارک و شواهد بی شماری که در تایید وقوع نسل کشی ارمنیان ساکن امپراتوری عثمانی در سراسر جهان موجود است، انکار نسل کشی از ستونهای اصلی سیاست دولتهای متوالی ترک در سد سال اخیر بوده است. بدین ترتیب، دولت ترکیه با انکار واقعیت قتل عام، تحریف واقعیتها و حتی مقصر جلوه دادن قربانیان، از رویارویی با صفحات تاریک تاریخ خود سرباز می زند و از مسئولیت شانه خالی می کند. دولت مذکور با صرف بودجه های هنگفت دست به اقدامات گسترده ای در سطح جهانی برای مقابله با برگزاری یادواره های این فاجعه انسانی و تاثیر آن بر افکار عمومی زده است.
باوجود این، پارلمانها و دولتهای بیش از بیست کشور جهان، سازمانهای مختلف بین المللی، ازجمله دادگاه دایمی خلقهای پاریس (١٩٨۴)، کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد (١٩٨۵)، پارلمان اروپا (در١٩٨٧ و نیز اخیرا)، انجمن بین المللی کارشناسان و محققان نسل کشی (٢٠٠٧) و غیره واقعیت این نسل کشی را تایید نموده و آنرا محکوم کرده اند. گفتنی است دولتهای ایالتی ۴٨ ایالت از ایالات متحده امریکا و کنگره این کشور نیز طی قطعنامه ای بر واقعیت این نسل کشی صحه گذاشته است، لکن روسای جمهور ایالات متحده، علی رغم قولهای انتخاباتی شان، همواره در لحظه آخر از تصویب نهایی لایحه شناسیایی نسل کشی جلوگیری کرده اند. معهذا، فشار بر دولت ترکیه هم از خارج و هم از داخل آن کشور برای ترک سیاست رد و انکار روز به روز افزایش می یابد.
در این رابطه لازم است از شمار فزاینده ای از فعالین، روشنفکران، مورخین، روزنامه نگاران، نویسندگان و هنرمندان ترک تقدیر به عمل آورد که فارغ از تعصبات قومی، نژادی و مذهبی، و بعضا به بهای از دست دادن شغل و موقعیت و امنیت شخصی خود صدای اعترضشان را نسبت به سیاست تنش زای دولتشان بلند کرده و از وی خواستار شناسایی واقعه نسل کشی و عذرخواهی از جامعه ارمنی می شوند.
همینطور، بسیاری از سازمانهای پیشرو کرد عملکرد قبایل کرد در مشارکت در کشتار هم وطنان ارمنی شان در زمان نسل کشی را تقبیح و محکوم کرده اند. کنون در شهرهای کردنشین ترکیه هرسال یادواره های نسل کشی برگزار می گردد.
هم میهنان، انسانهای آزاده، از آنجایی که:
یک) موضوع نسل کشی ارمنیان، مثل هر نسل کشی و جنایت علیه بشریت، یک مساله منحصرا مربوط به ارمنی ها و ترکها نیست، بلکه موضوعی انسانی و جهانی است که به همه انسانها، از هر قوم و ملیتی و مذهب و اعتقادی، ارتباط دارد؛
دو) عدم محکومیت جنایتی که به اولین نسل کشی قرن بیستم مشهور شده و عدم فراخواندن عاملین آن برای پاسخگویی راه را برای نسل کشی های دیگر، مانند، هولوکاست یهودیان، نسل کشی هوتوها و غیره هموار کرد (معروف است که آدلف هیتلر در هنگام طرح قتل عام یهودیان و لهستانی ها در توجیه عمل خود گفت: “چه کسی اکنون نابودی ارمنیان را به خاطر می آورد؟”)؛
سه) لجاجت دولتهای متوالی ترک در پذیرفتن مسئولیت این بی عدالتی تاریخی و اقدامات گسترده در جهت تحریف تاریخ و مقصر شمردن قربانی به افزایش و تشدید خصومت و تنش در منطقه خاورمیانه کمک می کند؛
چهار) ترکیه به عنوان یکی از کشورهایی که حقوق بشر درآن نقض می گردد، شناخته شده و این کشور بیشترین تعداد روزنامه نویسان زندانی را در جهان دارا می باشد و شکی نیست که شناسایی رسمی نسل کشی ارمنیان گامی بزرگ در جهت دموکراتیزه کردن جامعه ترک و تقویت آزادی های مدنی و مردمسالاری در آنکشور خواهد بود؛
پنج) شناسایی نسل کشی ارمنیان توسط دولت ترکیه بدون تردید اثرات مستقیم و غیرمستقیم قابل توجهی درکاهش تنش در منطقه، از جمله کاهش خصومت میان دولتهای ارمنستان و آذربایجان و تسهیل حل مناقشه دیرپای قره باغ، می تواند داشته باشد؛
شش) وظیفه فعالین و عناصر آگاه در چنین اوضاع و احوالی تلاش درجهت تغییر فضای عدم مدارا و خصومت با برداشتن گامهای نمونه و ارائه سرمشقهای عملی دربرابر نفرت پراکنی، جنگ طلبی و تنش آفرینی به جوامع خودشان است،
باعنایت به واقعیتهای بالا، ما گروهی از کنشگران ارمنی و آذری ایرانی با حس مسئولیت نسبت به مردم خود و با هدف کمک به کاهش فضای نابردباری و تنفر قومی و مذهبی در منطقه خاورمیانه و با الهام از عملکرد پیشینیان خود در میهن مشترکمان، ایران، از جمله همکاری و مبارزات مشترک آذریان و ارمنیان برای پیروزی انقلاب مشروطیت، اقدام به انتشار این بیانه نمودیم؛
ما از دولت ترکیه مصرانه خواستاریم که به سیاست تنش آفرین خود در رد و انکار نسل کشی پایان داده و واقعیت نابودی برنامه ریزی شده جامعه ارمنی در دولت عثمانی را بپذیرد وآنرا محکوم نماید؛
هم چنین از دولت جمهوری اسلامی (که تاکنون چندین تن از مقامات بلند پایه آن از موضع شخصی دسته گل نثار بنای یادبود شهدای نسل کشی در ارمنستان نموده اند)، تقاضا می کنیم که خود به عنوان اولین کشور اسلامی به شناسایی نسل کشی ارمنیان اقدام و دولت ترکیه را نیز به چنین اقدامی تشویق نماید.
یادآوری: بیانیه حاضر، گرچه به ابتکار جمعی از کنشگران سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ارمنی و آذری تنظیم و منتشر شده است، لکن، از کلیه انسانهای آگاه و مسوول، از هر قوم و ملت و عقیده و مذهبی دعوت می شود که از بیانیه و اهداف آن حمایت و پشتیبانی نمایند. باشد که با کمک به ایجاد تفاهم و رفع ضدیتها، سهمی کوچک در تامین صلح و آرامش و رفاه برای نسلهای آتی در منطقه ما ادا کرده باشیم.
آرسن نظریان، (هلند)
کمال ارس (آلمان)
عباسعلی مقدم (آلمان)
دکتر ژیرایر کوچاریان (آلمان)
۳١ فروردین ١۳٩۴ برابربا ٢٠ آوریل ٢٠١۵