یکی ازهدفهای دولتمردان غربی پس ازدوجنگ جهانی که فاجعه انسانی ببارآوردکوشش درایجاد صلح پایداروریشه کن کردن جنگ بابه وجود آوردن جامعه ملل وسپس سازمان ملل بود .
پرسش این است که آیا کشورهای فاتح دوجنگ که این دو ارگان رابوجود آوردنددرایجادصلح وآرامش برای مردم موفق بوده اند؟ کشورهایی که دست به دست هم دادندواعلامیه جهانی حقوق بشرراتدوین کردندوالبته بایدگفت خانم النورروزولت همسررئیس جمهوروقت آمریکا دراین راه کوششش فراوان کردتااعلامیه فراهم ومنتشرشدآیا به هدف خویش رسیدند؟
امروزبازهمان کشورهایی که فاتح دو جنگ جهانی بودند رودرروی هم ایستاده ویک فاجعه انسانی دیگردرخاورمیانه پدیدآورده اند .
برکسی پوشیده نیست که منبع بزرگ انرژی نفت وگازودیگرکانیهای و ذخایرروی زمین و زیرزمین موجود دراین منطقه است که کشورهای قدرت طلب رابه جان هم انداخته وکرامت انسان رابه نازل ترین حدممکن رسانیده است ، ازسویی دیگرانبارهای اسلحه بایدتهی شودتا اسلحه های مدرن تری جایشان رابگیرندواین چرخه شوم همچنان دورو تسلسل دارد تاکارخانه های کشورهای صنعتی ازرکوداقتصادی جلوگیری کنند ومواد اعلامیه جهانی حقوق بشررا کمرنگ وکمرنگ ترسازند.
اعلامیه جهانی حقوق بشرمی گوید بطورطبیعی وذاتی هرکس باهررنگ وهرجنسیتی درهرکجای کره زمین به دنیا میآیدبعنوان انسان ، دارنده این حقوق است وبایدازآن برخوردارباشد.
آیااین مهم جامه عمل به خود پوشیده است یاما باردیگرتماشاگریک فاجعه انسانی بزرگ پس ازدوجنگ جهانی درخاورنزدیک هستیم؟
امابانگاهی به ردپای حق وحقوق انسانی تاریخ بما نشان میدهدکه نخستین شکل گیری این حقوق برای ارج نهادن به کرامت انسانی درفلات ایران پاگرفته است تا زندگی آدمیان راباتدوین قانون به نظم کشدورفاه بخشد. .
نگاهی کوتاه بگذشته های دوراین سرزمین به مامی گوید درنخستین دوره که آدمیان غارنشینی رارهاوگروهی زندگی کردن راآزمودندو روستاهارا پدیدآوردندوساختارخانواده راپی انداختندوسرکردگانی برگزیدندتا مسئولیت اداره جامعه را به دوش کشد ، ابتدا قانون نانوشته وپس از پیدایش خط بر روی پوست وسنگ نوشتندتاهمگان بدانندودرزندگی بکاربندندوهمچنان دردرازای زمان به انداختن طرحی نووفنی نو برای داشتن زندگی بهتر کمربستند و برای تنظیم ارتباط بایکدیگرمقرراتی را تدوین کردندتا کسی بحق دیگری دست درازی نکند این رویداددرزمان پیشدادیان رخداده است که امروزبه دلیل دوربودن زمانشان آنان رااسطوره میانگاریم درحالی که آن دوره دربردارنده تاریخ نانوشته ماست که باکیومرث آغاز وبه زو یا زاب پایان می پذیرد ، این قانوگزاران را دودمان پیشدادیان میگوییم .
پیشدادازدو واژه پیش به چم نخستین ودادبه چم قانون آمده است .
این دودمان نخستین قانونگزاران درفلات ایران بوده اندکه قدمتشان به ده هزارسال پیش میرسد. ما امروزبادادواژگانی ساخته ایم که جانشین نامها تازی گذشته شده اندواز
دوره پهلوی اول بکارگرفته ایم مانند: دادستان ، دادگاه ، دادنامه ، دادخوا دادخواست و….. پس ازپیشدادیان دودمان کیانیان راداریم که پیدایش اَشوزردشت درآن دوره روی داده است ودفتری ازآن زمان بنام اَوِستا برایمان مانده که هم
میهنان زردشتی ما توانسته اندباچنگ ودندان بخشهایی ازآن راازنابودی دربرایر رویدادهای شوم وتلخ تاریخی نگهدارند .
زردشت این انسان فراخ اندیش برخلاف رسم جاری زمان خودکه بردگی درهمه سرزمینها امری عادی بودبه دلیل ارجی که به کرامت انسانها می گذاشت ندادردادهربرده ای که ازسرزمینهای دیگربه ایرانویچ پناه آوردو اَوستارا به پذیردواین سه جمله رابه کاربندد( اندیشه نیک ، گفتارنیک ، کردارنیک) انسانی آزاداست .
دراثرآموزه های زردشت وگرامیداشت کرامت انسان دردرازای تاریخ هرگزسیستم برده داری درایران پانگرفت وهرگزقانونی برای بردگان نوشته نشد تاازکارانسانهابه رایگان بهره برداری شودزیراآموزه های این یگانه مردخردورزوخردپیشه تاریخ بشری ساختاربردگی رابرنمی تابیده است .
اودوکسوس که همزمان با افلاتون بوده است وجودزردشت راششهزار سال پیش ازافلاتون میداند ولی هممیهنان زردشت ما زادروزاورا در خردادروزاز ماه فروردین در ۱۷۶۸پیش ازمیلاد میدانند .
بیشترتاریخنویسان وشرق شناسان تولداورامیان هزارتاهزارودویست سال پیش ازمیلادمسیح گفته اند ، شادروان ذبیح بهروزپیدایش اَشوزرتشت را سه هزاروهفتصدسال پیش ازمیلاد میداند
کهن ترین قانون درمیان رودان قانون حامورابی است که درده فرمان بر روی سنگی نوشته شده است که درشوش پیداودرموزه لورنگهداری می شوددراین قانون که پیوندش به سال ۱۷۳۰ پیش ازمیلاد میرسد ساختار بردگی پذیرفته شده وموادی ازآن ویژه بردگان است همچنین بسیاری از تاریخنویسان ده فرمان آمده درتورات راازقانون حامورابی میدانند .
منشور کورش بزرگ که پس ازگشودن بابِل درسال ۵۳۸ پیش ازمیلاد نوشته شده دربخشی ازآن چنین آمده است :
(…..من برده داری را برانداختم وبه بدبختیهای آنان پایان بخشیدم ، فرمان دادم که همه مردم درپرستش خدای خود آزاد باشند وآنان را نیآزارند ، فرمان دادم هیچکس اهالی شهرراازهستی ساقط نکند . ………آنگاه که سربازان بسیارمن دوستانه اندربابِل گام برمیداشتند من نگذاشتم کسی درتمامی سرزمین های سومروآکد ترساننده باشند. من بابل وهمه شهرهای مقدس رادرفراوانی نعمت پاس داشتم درماندگی هاشان راچاره کردم وایشان راازبیکاری رهانیدم . من نیازمندیهای بابل وهمه پرستشگاههای آن رادرنظرگرفتم ودربهبودوضعشان کوشیدم ، شهرهای مقدس آنسوی دجله را که مدتی درازپرستشگاههایشان دستخوش ویرانی بود تعمیرکردم وپیکرخدایانی راکه جایگاه آنهادرمیان آنان بود به جای خودباز گرداندم ودرسرایی پایدارجای دادم ، من همه ساکنان آنهاراگِرد
آوردم وخانه هایشان رابه انان بازپس دادم ، باشدکه تمام خدایانی که من درپرستشگاههایشان جای داده ام روزانه مرادرپیشگاه بعل ونبو دعاکند. باشدکه زندگانی من درازگردد …)
بایدگفت مفهوم کرامت انسان دراین سرزمین پی انداخته شدزیراهرگز به سیستم بردگی تن درندادتا آنجا که دیاکونف تاریخنگارروسی درباورش نمیگنجیدکه درهمه سرزمینهاازجمله یونان که اروپاییان سرزمین آزادی و دمکراسی میدانند سیستم بردگی وجودداشته باشدغیرازایران وپیدایش بایگانی تخت جمشید با سی وششهزار لوح که چگونگی پرداخت حقوق کسانی که درکارساختن کاخ تخت جمشید بودندرا آشکارساخت .
درساختارجامعه هرسرزمینی که بردگی انسانها پذیرفت شده باشد نمیتوان ازکرامت انسانی سخن گفت زیرا یوغ بردگی کرامتی برای انسانی که به بردگی گرفته شده است باقی نمیگذارد همچنین اگردرقوانین کشوری رد پایی ازبردگی یافتید درآن کرامت انسانی راجستجونکنیدهرچندتدوین کنند گانش باآب وتاب ازانسان وکرامتش دادسخن داده باشند .
دردوران کهن سیستم استبدادی به معنای امروزی آن درساختارهمه کشورهابوده است امادرزمان اشکانیان بهترین گونه فرمانروایی که باید گفت درجهان آن زمان بیتابوده پی افکنده شدبدین شیوه که درهربخشی از کشورشاهی فرمانروایی میکرده است که همه آنان زیرفرمان شاهنشاه بوده اندمانند فئودالهای سده های گذشته اروپاونیزپارتیان دارای دومجلس مِهستان ومغُستان بوده اند که مجلس مِهستان پس ازفوت شاهنشاه یکی از فرزندانش را که داناتربودبرای فرمانروایی برمی گزیده است .
درسده هژدهم میلادی تاثیراندیشمندانی مانندروسو ومنتسکیودربوجودآمدن انقلاب کبیرفرانسه وسپس تاثیرآن رادرکشورهای دیگرکه روشنگری را فراهم وتفکیک قوارادر قوانین اساسی پی ریخت را نمیتوان منکرشدولی باوجود نقش پررنگ زنان درانقلاب کبیرفرانسه سهم آنان دراعلامیه نا دیده گرفته شدودرزمره شهروندان درجه دوگذارده شدند.
اندیشه مشروطه خواهی به دلیل آزاداندیشی تحصیل کردگانمان ازاروپابه ایران آورده شدولی مذهبیون آن را برنمی تافتندومغایربااحکام اسلام می پنداشتندبطوری که روشنفکران ناگزیربودند قوانین آن رابااحکام اسلامی نزدیک کرده وبگونه ای تطبیق دهندکه همین امرمنجربه نوشتن کتاب یک کلمه توسط مستشاروالدوله بینواگردید که تاوانش راباجانش داد.
یکی ازقدیمی ترین اندیشه غربی درموردحقوق بشراندیشه حقوق طبیعی است،نظریه دیگررابایدازآن دیوید هیوم دانست که میگویداخلاق اجتماعی انسان با فرآیندتکامل بیولوژیکی واجتماعی توسعه پیدامیکند
کارکرداصلی حقوق بشرمحافظت وترویج منافع انسانی است ، حقوق بشر رامیتوان بگونه های مختلف دسته بندی کرد ، رایج ترین آن قوانینی است که جنبه جهانی بخودگرفته اندکه بوسیله کنوانسیونهای بین المللی چهره خودرانشان میدهند .
حقوق بشررا میتوان به گونه های مختلفی طبقه بندی کردرایج ترینش در سطح جهانی حقوق مدنی ، سیاسی ، اقتصادی واجتماعی وفرهنگیست .
حقوق مدنی وسیاسی درمواد ۲۱تا۳۰حقوق فرهنگی واقتصادی واجتماعی درمواد ۲۲تا ۲۸اعلامیه جهانی حقوق بشرودرمیثاقهای جهانی جایگرفته است .
امروزمردم جهان آرزودارند روزی نه چندان دورهمه مواداین اعلامیه به اجرادرآید تابلکه جهانیان روی آسایش وآرامش به بینندوفرزندان با عشق درسایه پدرومادرشان بزرگ شوند .