بریکس چیست؟ چقدر اهمیت دارد؟ چرا جمهوری اسلامی می‌خواهد عضو آن شود؟


ایران درخواست پیوستن به بریکس را داده و این عضویت را دارای «ارزش افزوده» دانسته است. بریکس یک شورای همکاری تجاری است با پنج عضو. آخرین (چهاردهمین) نشست سران بریکس چهار روز پیش (جمعه)، مجازی (ویدئویی) برگزار شد. میزبان چین بود و از ایران هم برای شرکت در این نشست دعوت کرده بود و ابراهیم رئیسی در آن سخن گفت.
بریکس چیست؟

بریکس شورای تجاری پنج کشوری است که در ابتدای قرن با سریع‌ترین رشد، اقتصادهای «نوظهور» بودند و اکنون دستکم یکی از آنها، چین، را باید قدرت اقتصادی تثبیت ‌شده دانست تا نوظهور.

بریکس از کنار هم گذاشتن حرف اول نام این پنج کشور در زبان انگلیسی تشکیل شده، برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی.

نخستین بار وزیران خارجه چین، هند، برزیل و روسیه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۰۶ دیدار کردند و اولین اجلاس رسمی سران در سال ۲۰۰۹ در روسیه برگزار شد.

سال بعد آفریقای‌جنوبی هم به این شورای تجاری پیوست و نشست سران آن هر سال در یکی از کشورهای عضو برگزار شده است.

از رهبرانی که در اولین اجلاس شرکت کردند کسی اکنون در قدرت نیست، جز دمیتری مدودف نایب رئیس‌ شورای امنیت ملی روسیه که در آن زمان جایش را با ولادیمیر پوتین عوض کرده و رئیس‌جمهور شده بود. لولا داسیلوا رئیس‌جمهور سابق برزیل نیز به زودی در انتخاباتی دیگر شرکت می‌کند.

کشورهای عضو بریکس رکوردهای زیادی دارند:

اولین (روسیه)، سومین (چین)، پنجمین (برزیل) و هفتمین (هند) کشورهای بزرگ دنیا
پرجمعیت‌ترین‌ها (دو کشور میلیارد نفری دنیا) یعنی چین و هند
جز آفریقای جنوبی، چهار کشور دیگر در بین هفت کشور اول از نظر مساحت و ده کشور اول دنیا از نظر جمعیت و تولید ناخالص داخلی هستند
سه ارتش از پنج ارتش بزرگ دنیا از نظر پرسنلِ در حال خدمت
کشورهای بریکس در مجموع، حدود چهل درصد جمعیت، نزدیک به یک‌چهارم تولید ناخالص ملی و حدود یک‌سوم خاک دنیا را تشکیل می‌دهند

در میان این غول‌ها، آفریقای‌جنوبی شاید کوچک به نظر برسد اما تنها کشور آفریقایی بریکس است، از نظر تولید ناخالص داخلی دومین اقتصاد بزرگ آفریقاست (یا با برآوردی دیگر سومین)، سومین ارتش بزرگ آفریقا را دارد هرچند از نظر مساحت و جمعیت (حدود شصت میلیون)، در این قاره ششم است. پایتخت آن ژوهانسبورگ ثروتمندترین شهر و پایتخت اقتصادی آفریقاست.

کشورهای بریکس از مهم‌ترین تولیدکنندگان کالا، خدمات و مواد خام در دنیا هستند و پیش‌بینی شده در آینده نه چندان دور بزرگترین شوند. از دیگر ویژگی‌های مهم کشورهای بریکس:

ذخایر عظیم و متنوع منابع طبیعی و زیرزمینی از جمله انرژی و عناصر کمیاب
نیروی کار فراوان و ارزان
هزینه پایین تولید

چه کشورهایی در نشست اخیر شرکت کردند؟

رئیس‌جمهور چین بعنوان میزبان از الجزایر، مصر، اندونزی، قزاقستان، سنگال، ازبکستان، کامبوج، اتیوپی، فیجی، مالزی و تایلند برای اجلاس اخیر دعوت کرده بود. پاکستان گفته مایل به شرکت بوده اما یک کشور (که معلوم است منظورش هند است) مخالفت کرده بود.

پیش از این، ترکیه، بنگلادش، مکزیک، نیجریه و سوریه، مصر و نیجریه هم برای پیوستن به بریکس ابراز علاقه کرده‌اند.
ابراهیم رئیسی در اجلاس بریکس چه گفت؟

رئیس‌جمهور ایران گفت «بحران‌های نوظهور از جمله کرونا، تغییرات اقلیمی و منازعات منطقه‌ای و بین‌المللی»، بر شدت بحران‌های جهانی مثل «توسعه منهای عدالت، گرسنگی، گسترش شکاف فقیر و غنی و به حاشیه راندن تنوع فرهنگی» افزوده است. بنابراین برای همکاری، نیاز به «نهادهای مستقل چند ملیتی در کنار سازمان ملل» هر چه بیشتر شده است.

آقای رئیسی با تقدیر از ابتکارهای کشورهای عضو از جمله شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور «عزیز» چین گفت «برای نیل به اهداف بریکس»، ایران «آماده» است این «توانمندی‌ و ظرفیت‌ها» را به «اشتراک» بگذارد:

ذخایر انرژی
شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان
نیروی انسانی آموزش‌‍دیده استثنایی
دستاوردهای علمی چشمگیر
موقعیت کم‌نظیر اقتصاد سیاسی و جغرافیایی
اتصال بریکس به گلوگاه‌های بزرگ انرژی و بازارهای جهانی

رئیس‌جمهور ایران به اهمیت برنامه «کمربند و راه» چین و «تاسیس بانک توسعه نوین» اشاره و پیشنهاد «ابتکار امنیت جهانی» را مطرح کرد.

مزایای پیوستن به بریکس چیست؟

یکی از مهمترین مزایای پیوستن به این مجمع، بخصوص برای ایران و و روسیه که مشمول سخت‌ترین تحریم‌ها هستند بانک کشورهای بریکس است که «بانک توسعه نوین» نام دارد. این بانک، که یک بانک توسعه چندملیتی توصیف شده، سامانه اعلام پرداختی دارد برای کشورهای عضو که بدیلی است برای سوئیفت، سامانه مالی ارتباطات بین‌بانکی جهانی، که اکنون ایران و روسیه از دسترسی به آن محروم شده‌اند.

ولادیمیر پوتین همزمان با اجلاس گفت سامانه ارتباط بانکی روسیه آماده اتصال به بانک‌های کشورهای بریکس است.

یکی دیگر از اهداف بریکس انفصال از دلار بعنوان ارز معیار تجارت بین‌المللی است. به گفته روسیه تشکیل صندوق «ذخیره ارزی بین‌المللی» براساس ارز کشورهای عضو در جریان است.
چرا بریکس الان مهم‌تر شده است؟

تنش غرب با روسیه و چین در دهه‌های اخیر هیچ‌وقت در این ابعاد نبوده است، بخصوص بعد از حمله روسیه به اوکراین و تحریم گسترده
سیاست «چرخش به شرق» ایران با قوت ادامه دارد
گفتگوهای هسته‌ای ایران با غرب تا قبل از نقل مکان به قطر به جایی نرسیده
شاید دست روسیه و ایران را تقویت ‌کند کمااینکه ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه، درخواست ایران و همینطور آرژانتین، برای عضویت در بریکس را نشانه دیگری از ناکامی آمریکا در منزوی کردن روسیه خوانده است: «در حالیکه کاخ سفید در این فکر است که چه چیز دیگری را ممنوع کند، ببندد یا خراب کند، ایران و آرژانتین درخواست پیوستن به بریکس را می‌دهند.»
در یک ماه گذشته، رئیسان جمهور تاجیکستان، ترکمنستان و قزاقستان با ایران توافق‌نامه‌هایی امضا کرده‌اند از جمله در زمینه حمل‌نقل و ترانزیت که نشانه سیاست جدید ایران در این زمینه است. ابراهیم رئیسی هم در این اجلاس، از آن به عنوان یکی از نقاط قوت ایران نام برد
تفاهم‌نامه‌های ایران با این سه کشور آسیای میانه را می‌توان هم‌سو با «کمربند و راه» و همچنین توافق ٢۵ ساله ایران و چین دانست که جزئیاتش اعلام نشده
دو روز بعد از نشست بریکس، گروه هفت برنامه عظیم «ششصد میلیارد دلار» سرمایه‌گذاری در توسعه جهانی را برای مقابله با برنامه «کمربند و راه» چین اعلام کرد

کمربند و راه

برنامه کمربند و راه چین
با پیوستن اعضای جدید، تکلیف نام چه می‌شود؟

بریکس از کنارهم گذاشتن نام پنج کشور عضو درست شده، پیش از پیوستن آفریقای‌جنوبی، نامش «بریک» بود. معلوم نیست اگر کشورهای دیگر از جمله ایران به آن بپیوندند، این نام چه تغییری خواهد کرد، آیا به نام همان پنج عضو اول خواهد ماند، حرف اول نام کشورهای جدید به آن اضافه خواهد شد یا نامی تازه را در نظر می‌گیرند؟
بی بی سی

تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - ارو‌پا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است