«تسلیم شدن به معنی شکست نیست، بلکه تقبیح یک دولت سنگدل است.» این بخشی از جملات سه استاد دانشگاه در هنگ کنگ است که جنبش اشغال در مرکز هنگ کنگ را پایه گذاری کردند و بیش از دو ماه در این مکان دوام آوردند.
حال آنها می گویند می خواهند جنبش را وارد مرحله ای تازه کنند و از همین رو تصمیم به تسلیم شدن در مقابل پلیس گرفته اند. در حالی رهبران جنبش اشغال تصمیم به برچیدن چادرهایشان گرفته و می خواهند به تقویت شبکه هایشان بپردازد، که یکی از گروههای همراه، جنبش دانشجویان هنگ کنگ بزرگترین گروهیست که همچنان در خیابان است و از روز دوشنبه برخی از رهبرانش دست به اعتصاب غذا زده اند.
درباره تازه ترین تحولات در هنگ کنگ و سابقه آن، هانا کاویانی ، با لی چئوک یان گفتگو کرده است. آقای لی ۵۸ ساله، از اعضای شورای قانونگذاری هنگ کنگ است و در عین حال از اعضای حزب کارگر و اتحادیه های کارگری است و از جمله دمکراسی خواهان شناخته شده هنگ کنگ است.
آقای لی، پیش از آنکه به موضوع اعتراضات در خیابانهای هنگ کنگ بپردازیم، شما عضو شورای قانونگذاری هنگ کنگ هستید، و در عین حال از فعالان دمکراسی خواه. ممکن است توضیح دهید که چگونه این دو را در کنار هم انجام می دهید؟
من شخصا مدت زیادی ، حدودا سی سال است که برای دستیابی به دمکراسی فعالیت می کنم. پیش از واگذاری از بریتانیا به چین ما در این راستا تلاش می کردیم، متاسفانه بریتانیا، تغییرات دمکراتیک را پیاده نکرد، و بیش از ۱۹۹۷ ( زمان واگذاری) تنها نیمی از شورای قانونگذاری توسط مردم انتخاب می شدند، و می توانم بگویم پس از ۹۷ ، دولت چین به نوعی سیستم استعماری بریتانیا را به ارث برد، و تا امروز دمکراسی ای در هنگ کنگ وجود ندارد. و ۱۷ سال پس از واگذاری،امروز ما در چنین وضعیتی با شورای قانونگذاری گیر کرده ایم که من هم عضوی از آن هستم.
همچنان نیمی از اعضا با رای مردم،و نیم دیگر توسط افراد پرنفوذ در عرصه های حرفه ای و اقتصادی با رابطه ای نزدیک با پکن انتخاب می شوند. در نتیجه می توانید متوجه شوید که چه فضای اندکی در اختیار مردم برای انتخاب نمایندگان است و از همین رو ما خواستار تغییر هستیم.
شما می گویید در هنگ کنگ دمکراسی وجود ندارد. اما وقتی وضعیت را با خود چین مقایسه کنیم، می بینیم که مردم از آزادی هایی از جمله آزادی تجمع، یا اعتراض، در هنگ کنگ برخوردارند. این را چگونه ارزیابی می کنید؟نظرتان درباره این تفاوت چیست؟
خب مسلما تحت فرمول «یک کشور دو سیستم » ،نوعی از خودمختاری به هنگ کنگ اعطا شد و آزادی تجمع،بیان و مطبوعات وجود دارد. در نتیجه این موضوع است که می توانیم،راهپیمایی هایی ترتیب دهیم یا جامعه مدنی را برای دستیابی به اهداف دمکراتیک، گرد هم آوریم. در چین یک آزادی بیان حداقلی هم وجود ندارد، دمکراسی خواهان چینی که از حق خود مبنی بر آزادی بیان استفاده کرده اند، همه زندانی شده اند، از جمله برنده جایزه نوبل صلح، لیو شائوبو، که به یازده سال حبس محکوم شده، و پنج سال است که زندانی است.
در نتیجه در مقایسه مسلما هنگ کنگ با چین تفاوت دارد، اما با این وجود،ما نیز در هنگ کنگ درگیر یک دمکراسی نیمه هستیم. مدیر اجرایی هنگ کنگ را مردم انتخاب نمی کنند. ما می خواهیم این را تغییر دهیم، و دولت چین قول داده بود که ما می توانیم به صورت مستقیم مدیر اجرایی را در سال ۲۰۱۷ انتخاب کنیم، و ما منتظر یک تغییر بودیم.
دقیقا، چین در زمان تحویل گرفتن هنگ کنگ از بریتانیا، وعده این انتخاب مستقیم و دادن حق رای به مردم هنگ کنگ را داده بود و حال اعتراضات این چند ماه اخیر به این دلیل است که پکن تصمیم به نظارت بیشتر بر انتخابات گرفته است. با چنین وضعی آیا راهی به پیش وجود دارد؟
جای تاسف دارد که دولت چین از طریق کنگره ملی خلق، این تصمیم را گرفت. تصمیم به اینکه شاید ما حق رای داشته باشیم، اما دولت چین نامزدها را برای ما دست چین می کند، آن هم به بهانه حفظ امنیت ملی؛ چرا که ممکن است رای عمومی در هنگ کنگ به انتخاب یک رهبر دمکراسی خواه منجر شود. ما می خواهیم دولت چین تصمیم بر نظارت بر انتخابات را پس بگیرد و اجازه دهد مردم هنگ کنگ نظام سیاسی خود را داشته باشند. ۶۵ روز جنبش اشغال هنگ کنگ این را می خواهد،اما متاسفانه پکن به این درخواست ها پاسخ نداده است، و از مدیران اجرایی هنگ کنگ هم پیشنهاد خاصی دریافت نکردیم که ما را راضی کند که قدم در راه دستیابی به دمکراسی بر می داریم.
شما از اعضای حزب کارگر هستید و با اتحادیه ها هم کار می کنید. ما درباره اعتراضات هنگ کنگ بیشتر درباره جنبش اشغال از یک سو و دانشجویان از سوی دیگر شنیدیم. ممکن است نگاهی داشته باشیم، به گروههایی که اعتراضات در هنگ کنگ را تا اینجا پیش برده اند؟
درسته، اشغال و دانشجویان و رهبرانشان بخش بزرگی هستند.
اما جامعه مدنی ، فارغ از دسته بندی ها و احزاب سیاسی ، مدافعان حقوق زنان و برخی از کلیساها، همه از حرکت دمکراسی خواهانه دانشجویان حمایت کرده اند. بسیاری از معترضان در خیابان جوانان هستند. نسل تازه ای از کنشگران در هنگ کنگ پدیده آمده، جوانانی که الزاما اعتراضات پیشین را به خاطر ندارند، اما از تصمیم حکومت مرکزی چین درباره انتخابات عصبانی هستند. در کنار این جوانان، خب مسلما گروه دیگری هم هستند که افرادی مسن ترند و تجربه سالها فعالیت های دمکراسی خواهانه را دارند.
این دو گروه چگونه با یکدیگر کار می کنند؟ شما از نسلی هستید که بیست و پنج سال پیش و تیان آن من را به خاطر دارید، در حالیکه این نسل تازه، الزاما چیزی در این زمینه نمی داند. آیا دچار اختلاف نظر با این نسل جوان نمی شوید؟
هم بله و هم خیر. تاکتیک هایی وجود دارد، که می توانند مورد توافق همگی واقع شوند. مثلا ما بسیار خوشحال شدیم که مردم هنگ کنگ می توانند به خیابان بیایند، و اماکنی در شهر را هم به اشغال خود در آورند تا نارضایتی خود را به حاکمان هنگ کنگ نشان دهیم. مردم تلاش می کنند تا از ابزار نافرمانی مدنی که دولت آنها را اقدامات غیرقانونی می خواند استفاده کنند تا برای دستیابی به دمکراسی تلاش کنند. اما مطمئننا تفاوت نظرهایی هم وجود دارد. اینکه مثلا تا کجا یک اقدام را ادامه دهیم. ما و مسلما دانشجویان همواره بر حرکت صلح آمیز و بی خشونت تاکید می کنیم. اما هستند کسانی که معتقدند ما باید سرسخت تر باشیم و از شیوه های اعتراضی شدیدتری استفاده کنیم.
به عنوان سوال آخر آقای لی، به هر حال این جنبش اعتراضی در هنگ کنگ چند ماهی دوام آورده، و توجه جامعه بین المللی را هم به خود جلب کرده است. شما چه چشم اندازی برای این جنبش می بینید؟ آیا این جنبش می تواند به خواسته هایش یا بخشی از آنها دست یابد؟
ما خودمان به این موضوع واقف هستیم، دستیابی به آنچه که خواستار آن هستیم، بسیار سخت است؛ اینکه کنگره ملی خلق چین، تصمیم خود را تغییر دهد. در نتیجه شاید ما آنچه که می خواهیم را امروز به دست نیاوریم، اما مطمئننا موفقیت هایی به دست آمده است و آن بیداری نسل جدید هنگ کنگ است. شما نمی توانید برای مدتی طولانی با نسل جوان بجنگید. آنها رشد می کنند و تلاش های دمکراسی خواهانه را ادامه می دهند و تعدادشان در آینده بیشتر می شود. در نتیجه شاید در این نبرد پیروز نشویم،اما در دراز مدت ما پیروز خواهیم بود چون مردم بیدار شده اند.