مخالفت با سیاست‌های دولت راست‌گرای افراطی نتانیاهو در فرانسه فقط محدود به چند چهره نیست؛ در دیگر کشورها نیز این صدای انتقاد از اسرائیل که تا پیش از این آرام و کم‌صدا بود، اکنون با شدت بیشتری به گوش می‌رسد. از جامعه یهودیان بزرگ فرانسه تا نخبگان فکری و فرهنگی، وفاداری بی‌قید و شرط به اسرائیل در برابر خشونت و جنگ بی‌رحمانه دولت نتانیاهو به چالش کشیده شده و بحث‌های انتقادی و وجدان‌محور در سراسر دیاسپورا بالا گرفته است.
هرچه بیشتر شخصیت‌های برجسته یهودی در فرانسه از سیاست‌ها و جنگی که دولت نتانیاهو با خشونت‌ترین روش‌ها علیه جمعیت فلسطینی در نوار غزه به راه انداخته، فاصله می‌گیرند. فیلسوف آلن فینکیلکروت می‌گوید: «انتظار می‌رفت و فقط مسأله زمان بود که درگیری‌ها، شکاف‌ها و جدایی‌های داخلی در اسرائیل به یهودیان دیاسپورای فرانسه نیز سرایت کند.»
این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که حدود ۴۰۰ هزار یهودی فرانسوی بزرگ‌ترین جامعه یهودی در اروپا را تشکیل می‌دهند و به طور سنتی همیشه همبستگی عمیق و نزدیکی با اسرائیل داشته‌اند. هر سال از فرانسه بیشترین مهاجران به اسرائیل می‌آیند، کسانی که نه تنها با اسرائیل بلکه اکنون در اسرائیل زندگی می‌کنند.
علاوه بر این، بسیاری از یهودیان در فرانسه، برای هر احتمالی، علاوه بر پاسپورت فرانسوی، پاسپورت اسرائیلی نیز در جیب خود دارند. این پیوند همواره موضع آنها نسبت به اسرائیل را شکل داده است، بر اساس ضرب‌المثل کهن «حق با ما باشد یا غلط – کشور من» (بدون توجه به درست یا غلط بودن اقدامات دولت، به کشورم وفادارم).
از زمان حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و واکنش‌های هرچه خشن‌تر دولت اسرائیل، تعداد کمی از شخصیت‌های یهودی در فرانسه جرأت کرده‌اند که موضعی انتقادی درباره این موضوع اتخاذ کنند. دلفین هورویلور، خاخام بین‌المللی شناخته‌شده به‌خاطر کتاب‌ها و سخنرانی‌هایش، در نامه‌ای سرگشاده که در مجله «تنوعا» تحت مدیریت خود منتشر کرده و اولین نفر از چند ده شخصیت امضا کننده آن بوده، اعتراف می‌کند: «از سر عشق به اسرائیل، بارها خودمان را به سکوت واداشته‌ایم.» در این نامه آمده است که اسرائیل در «مسیر سیاسی خطرناکی کج‌راهه» قرار دارد و «در انحطاط اخلاقی» است.
خاخام زن اعتراف می‌کند که مدت زیادی طول کشید تا وفاداری بی‌قید و شرط خود به اسرائیل را کنار بگذارد. او می‌گوید: «ما به خود می‌گفتیم هرگونه خودانتقادی یهودی تهدیدی برای وحدت مقدس قوم ماست و به دشمنان‌مان که می‌خواهند ما را نابود کنند، سلاح می‌دهد. برای اینکه کلمات‌مان به دست افراد نادرست نیفتد و علیه اسرائیل استفاده نشود، سکوت کردیم.» هورویلور تأکید می‌کند: «اما کسی که امروز واقعاً هم‌نوع خود را دوست دارد، باید به وجدانش گوش دهد و به وضوح بیان کند.»
نامه‌ای سرگشاده با همین مضمون در هفته‌نامه «Tribune de Dimanche» منتشر شد که توسط ۴۵ فیلسوف، مورخ، جامعه‌شناس و اعضای آکادمی فرانسوی امضا شده است. در این نامه، امضاکنندگان از سیاست‌های دولت اسرائیل در نوار غزه انتقاد کرده و خواستار توقف فوری جنگ و احترام به حقوق بشر و قوانین بین‌المللی شده‌اند. آنها بر لزوم یافتن راه‌حل‌های سیاسی و دیپلماتیک به جای استفاده از زور تأکید کرده و از جامعه جهانی خواسته‌اند که در برابر نقض حقوق بشر در غزه واکنش نشان دهد.
از جمله امضاکنندگان برجسته این نامه می‌توان به آلن فینکیلکروت (فیلسوف و نویسنده)، اتین بالیبار (فیلسوف و جامعه‌شناس) و آلن لیپیتز (اقتصاددان و سیاستمدار) اشاره کرد. این نامه نمایانگر نگرانی‌های فزاینده نخبگان فکری فرانسه درباره تحولات اخیر در غزه و تأثیرات آن بر امنیت و ثبات منطقه است.
آن سینکلر، روزنامه‌نگار، در ستون خود در هفته‌نامه سیاسی «L’Express» می‌نویسد: «ما در درون خود از اقدامات دولت اسرائیل در نوار غزه زخمی و دچار تفرقه شده‌ایم.» او معتقد است که نحوه اقدام ارتش به دستور دولت نتانیاهو در آنجا قابل توجیه نیست. او می‌گوید: «مدت‌ها سکوت کردیم چون نمی‌خواستیم در برابر رشد ضدیهودیت، تفرقه‌ای در میان خودمان ایجاد شود، اما امروز می‌دانیم: یهودیان آن‌قدر رنج کشیده‌اند که نمی‌توانند تحمل کنند به نام آنها درد و آسیب وارد شود.»
مارک کنوبل، مورخ و کارشناس ضدیهودیت، نیز در «Express» می‌نویسد: «با توجه به رادیکال شدن سیاست و جنگ‌افروزی اسرائیل، یهودیان دیگر نباید سکوت کنند.» او می‌گوید همیشه برای وجود اسرائیل در صلح و امنیت تلاش کرده و همچنان به آن پایبند است. اما ادامه می‌دهد: «تحولات کنونی در اسرائیل و به ویژه وضعیت فاجعه‌بار در نوار غزه مرا قانع کرده است که یهودیانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، موظف به وفاداری بی‌قید و شرط نیستند، بلکه حق و حتی وظیفه دارند که نظر خود و به ویژه نقدهایشان را به وضوح بیان کنند.»
حتی یوناتان آرفی، رئیس CRIF، که اتحادیه سراسری سازمان‌های یهودی در فرانسه است و سال‌ها تلاش کرده هرگونه انتقاد به سیاست‌های اسرائیل را به عنوان حمله‌های ضدیهودی رد کند، اکنون با احتیاط از سیاست‌ها و جنگ اسرائیل در نوار غزه فاصله می‌گیرد: «ما خطر سوءاستفاده و استفاده ابزاری از سخنانمان را می‌بینیم و بنابراین تلاش می‌کنیم با تعادل و نهایت دقت رفتار کنیم.»
در عین حال، آرفی بر این باور است که «دموکراسی عمیقاً ریشه‌دار در اسرائیل قادر خواهد بود به درستی نسبت به سیاست‌های دولت واکنش نشان دهد و درباره آن اظهار نظر کند.» در این زمینه، او یادآور می‌شود که CRIF به سخنان وزیر دارایی راست‌گرای افراطی، بزالئل سموتریچ، واکنش انتقادی نشان داده است؛ کسی که چند ماه پیش در سفری به پاریس و در سخنرانی در برابر یهودیان فرانسوی، تأکید کرد که اسرائیل قصد دارد نوار غزه را از ساکنان فلسطینی آن «پاکسازی» کند و آنها را به کشورهای عرب همسایه تبعید نماید.
اخبار روز
—————————————–
کشتن نوزادان به‌عنوان سرگرمی» و بحرانی که در اسرائیل به راه انداخته است
کشتن نوزادان به‌عنوان سرگرمی»، «اخراج جمعیت»، «جنگ با غیرنظامیان» — این‌ها از شدیدترین جملاتی است که تاکنون درباره عملکرد اسرائیل در جنگ غزه گفته شده، و این هفته نه از طرف منتقدان خارجی، بلکه از سوی یکی از سیاستمداران برجسته اسرائیلی
در حالی که این کشور با انتقادات بین‌المللی شدید مواجه است، بیان شد و واکنش‌های گسترده‌ای را در داخل کشور در پی داشت،
گرچه انتقاد از راهبرد جنگی بنیامین نتانیاهو، به‌ویژه ناتوانی‌اش در آزادی تمامی گروگان‌ها، در میان سیاستمداران اسرائیلی رایج است، اما اظهارات یائیر گولان، رهبر حزب میانه‌چپ دموکرات‌ها، از این نظر غیرمعمول و شوک‌آور بود که تمرکز آن بر رنج فلسطینی‌ها بود — موضوعی که در گفتمان عمومی اسرائیل، برخلاف توجه گسترده در سطح بین‌المللی، جایگاهی نادر دارد.
تمرکزی نادر بر رنج غیرنظامیان فلسطینی
گولان که یک ژنرال سابق ارتش است، در مصاحبه با رادیو دولتی «رشت بت» گفت: «کشوری عاقل وارد جنگ با غیرنظامیان نمی‌شود، نوزادان را به عنوان سرگرمی نمی‌کشد و هدفش را اخراج جمعیت قرار نمی‌دهد». این اظهارات شوک‌آور بودند، زیرا خارج از طیف چپ حاشیه‌ای، انتقاد از تلفات غیرنظامیان فلسطینی به‌ندرت در اسرائیل علنی مطرح می‌شود.
پس از موج واکنش‌ها، گولان توضیح داد منظورش از این اظهارات، عملکرد دولت افراطی راست‌گرای اسرائیل بوده نه سربازان کشور.
از دلایل سکوت درباره تلفات غیرنظامیان فلسطینی می‌توان به ضربه روانی ناشی از حمله مرگبار حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اشاره کرد که طی آن ۱۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر گروگان گرفته شدند، همچنین باور عمیق یهودیان به درستی ارتش و دغدغه‌های مربوط به بازماندگان گروگان‌ها و سربازانی که جانشان را در عملیات‌ها از دست داده‌اند.
انتقادات به جنگ عمدتاً متوجه نتانیاهو است که مخالفانش معتقدند انگیزه‌های سیاسی شخصی‌اش راهبرد جنگ را تعیین کرده و مانع دستیابی به توافق برای آزادی گروگان‌ها شده — ادعایی که او رد می‌کند.
به گفته اهود اولمرت، نخست‌وزیر پیشین و از منتقدان جدی دولت فعلی: «بخشی از افکار عمومی و رسانه‌ها هنوز در شوک اولیه جنگ گرفتارند. اما این روند در حال تغییر است و فقط مسئله زمان است».
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اکثر اسرائیلی‌ها خواستار پایان جنگ در ازای آزادی گروگان‌ها هستند. مخالفان جنگ عمدتاً روی سرنوشت گروگان‌ها و تلفات نظامیان تمرکز دارند. اولمرت گرچه با واژه‌پردازی گولان مخالف بود، اما گفت مضمون صحبت‌های او «بازتابی از اندیشه بسیاری از مردم است».
اسرائیلی‌ها هنوز از حمله حماس دچار ضربه روحی‌اند
پس از حمله حماس، بسیاری از اسرائیلی‌ها با ارتش همدل شدند و جنگ را واکنشی مشروع به مرگ‌بارترین حمله تاریخ اسرائیل دانستند. برای بسیاری غیرقابل تصور است که حماس بتواند پابرجا بماند.
در مقابل، جنگ تلافی‌جویانه اسرائیل تاکنون جان بیش از ۵۳ هزار نفر — عمدتاً زنان و کودکان — را گرفته، ۹۰٪ جمعیت حدود دو میلیونی نوار غزه را آواره کرده، بحران گرسنگی به بار آورده و بخش بزرگی از زیرساخت‌های شهری غزه را نابود کرده است.
رسانه‌های بین‌المللی بر پیامدهای انسانی جنگ تمرکز دارند، اما در اسرائیل رسانه‌ها بیشتر به حمله ۷ اکتبر و بحران گروگان‌ها می‌پردازند. تصاویر گروگان‌ها در سطح شهر دیده می‌شود، اما تصاویر و گزارش‌های مربوط به رنج غیرنظامیان فلسطینی یا منتشر نمی‌شود یا بسیار محدود است. بیشتر رسانه‌ها رویکرد رسمی را تکرار می‌کنند که مسئولیت تلفات را بر دوش حماس می‌اندازد.
برای بسیاری از اسرائیلی‌ها سخت است بپذیرند که فرزندانشان — که بیشترشان خدمت سربازی اجباری دارند — می‌توانند در جنایاتی که گولان اشاره کرده دست داشته باشند. این امر موجب شکل‌گیری روایتی ملی شده که جنگ را نبردی وجودی تلقی می‌کند.
به گفته شموعل روزنر، پژوهشگر ارشد مؤسسه سیاست مردم یهود در اورشلیم: «در جنگی برای بقا، زیاد به رنج دشمن فکر نمی‌کنی.»
گولان پیش‌تر نیز اظهارات بحث‌برانگیز داشته
گولان، معاون سابق رئیس ستاد کل ارتش، در گذشته نیز با اظهاراتش جنجال‌آفرین شده بود. مهم‌ترین مورد آن سخنرانی‌اش در روز یادبود هولوکاست در سال ۲۰۱۶ بود که فضای فکری اسرائیل را با آلمان نازی مقایسه کرده بود.
در روز ۷ اکتبر، گولان لباس نظامی به تن کرد و با اسلحه به مقابله با حمله حماس شتافت. اولمرت او را «یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌آاوران اسرائیل» خواند.
او نخستین چهره عمومی نیست که از عملکرد اسرائیل در غزه انتقاد می‌کند. موشه یعلون، وزیر دفاع پیشین، عملیات نظامی سال گذشته را مصداق «پاکسازی قومی» خواند. زهوا گالون، رهبر سابق یک حزب چپ‌گرای صلح‌طلب، در تظاهراتی در تل‌آویو به مرگ هزاران کودک فلسطینی اشاره کرد. اما برخلاف دیگران، گولان یک چهره سیاسی فعال است و آینده سیاسی‌اش در گرو اظهاراتش قرار دارد.
تصاویر کودکان کشته‌شده
نتانیاهو سخنان گولان را «بازتاب اتهامات نفرت‌انگیز ضدیهودی» دانست. بنی گانتس، رهبر دیگر اپوزیسیون، اظهارات او را «افراطی و نادرست» خواند و خواستار پس‌گرفتن آن شد؛ خواسته‌ای که گولان نپذیرفت.
آمیخای الیاهو، وزیر کابینه، گفت سخنان گولان الهام‌بخش مهاجمی در واشنگتن بوده که دو کارمند سفارت اسرائیل را کشت و هنگام دستگیری فریاد «فلسطین آزاد» سر داد. او نوشت: «یائیر، خون کارمندان سفارت بر دستان توست.» گولان در پاسخ گفت این دولت راست‌گرای نتانیاهو است که «سوخت لازم برای یهودستیزی و نفرت از اسرائیل را فراهم می‌کند.»
روزنر معتقد است واژه‌پردازی گولان «ناپخته» بوده و باعث شد رسانه‌ها به‌جای پرداختن به پیام اصلی، درباره خود گولان و پیامدهای سخنانش بحث کنند.
اما به گفته آلما بک، فعال ضدجنگ، این سخنان می‌تواند بر جنبش اعتراضی ضدجنگ تأثیر بگذارد. او عضوی از گروهی کوچک است که از زمان پایان آتش‌بس در مارس، عکس کودکان کشته‌شده در غزه را در تظاهرات بالا نگه می‌دارند. این گروه از ۲۰ نفر شروع شد و حالا به ۶۰۰ نفر رسیده است، هرچند هنوز در برابر هزاران نفر معترضان ضددولت، اقلیتی به‌شمار می‌آید.
بک می‌گوید فضای جنبش اعتراضی نسبت به پیام‌هایی که بر رنج فلسطینی‌ها تمرکز دارد، بازتر شده و در هفته‌های اخیر پلاکاردهای بیشتری با این مضمون دیده شده‌اند. با این حال، انتقاد اصلی همچنان متوجه ادامه جنگ از سوی نتانیاهو برای حفظ دولت و بقای سیاسی‌اش است.
او می‌گوید: «فکر می‌کنم تغییری در حال رخ دادن است. مردم دارند کم‌کم به هم ربطش می‌دهند.» هرچند اذعان دارد که بیشتر جامعه اسرائیل هنوز تغییر نکرده. «امیدوارم این روند فقط گسترش یابد.»
منبع: آسوشیتدپرس