عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست ایران، دلیل تعطیل شدن مدارس طبیعت در ایران را مخالفت مراجع تقلید شیعه و وزارت اطلاعات اعلام کرد.
پیش از این رسانه‌ها در ایران خبر داده بودند که رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست دستور داده مدرسه طبیعت پردیسان تعطیل شود. این مدرسه مرداد سال ۹۶ فعالیت خود را به صورت رسمی در پارک طبیعت پردیسان آغاز کرده بود.
در همین حال حسین وهابزاده۱، طبیعت‌شناس که از او به عنوان مؤسس مدارس طبیعت در ایران، در اردیبهشت‌ماه گفته بود که از ۸۰ مدرسه فعال طبیعت در ایران بیش از نیمی تعطیل یا نیمه‌تعطیل شده‌اند.
در همین زمینه رئیس سازمان محیط زیست روز سه‌شنبه، ۲۲ مردادماه، در نشست خبری گفت که برخی مراجع تقلید شیعه فتوا داده‌اند که مدارس طبیعت «غیر دینی» است.
به گفته آقای کلانتری، این مراجع تقلید گفته‌اند که «در مدارس طبیعت ایدئولوژی‌های غیردینی تبلیغ می‌شود. برای مثال سگ به جای خواهر و گربه به جای برادر تلقی می‌شود».
وی اضافه کرد: «افزون بر اینها دو ماه پیش وزارت اطلاعات نامه‌ای به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال کرد که در معنای عام دو نفر از بنیانگذاران مدارس طبیعت که نسبت به صدور مجوز این مدارس اقدام می‌کردند، جزو حزب توده بوده‌اند و صلاحیت کار در این حوزه را ندارند.»
پیش از این مقامات وزارت آموزش و پرورش نیز با ایجاد مدارس طبیعت مخالفت کرده بودند.
از جمله رضوان حکیم‌زاده، معاون وزیر آموزش و پرورش، اول مرداد گفته بود: «در مدیریت یکپارچه ایجاد مدارس طبیعت امری غیرقانونی است، زیرا اهداف این مدارس با دین اسلام سازگار نیست.»
اردیبهشت سال ۹۲، اولین مدرسه سبز در شهرستان شهریار افتتاح شد و اعلام شد این نوع مدرسه‌ها بعدها در کشور بیشتر خواهند شد.
در همان سال سازمان حفاظت محیط زیست دستورالعمل مدارس جامع محیط زیست را در ۱۷ صفحه منتشر کرد.
محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش سازمان محیط زیست، گفته بود که در این مدارس بر اساس آب و هوای هر منطقه به دانش‌آموزان بوم‌شناسی یا اکولوژی منطقه را یاد می‌دهد.
بر اساس گزارش‌ها، در این مدارس کارگروه تفکیک زباله تشکیل می‌شود و دانش‌آموزان هر هفته، به طبیعت می‌روند و با گیاهان مختلف طبیعت آشنا می‌شوند.
مصرف انرژی، توجه به فضای سبز و درختان، افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی در کنار برنامه‌های فوق درسی از جمله شرایط این مدرسه‌ها است.
———————————————————-
۱) زندگی‌نامه استاد وهابزاده
وهابزاده لیسانس خود را در رشته کشاورزی از دانشگاه جندی شاپور اهواز و فوق لیسانس خود را در رشتهٔ علوم زیستی از دانشگاه آیووا آمریکا دریافت کرد و تحت تأثیر مطالعه آثار دیوید لک بوم‌شناس و پرنده‌شناس مشهور انگلیسی برای تحصیل در مقطع دکتری رهسپار دانشگاه آبردین (اسکاتلند) شد و رساله‌ای تحت عنوان بوم‌شناسی قمری خانگی در محیط‌های شهری را برای تز دکترایش انتخاب کرد. او برای انجام کارهای عملی مربوط به پایان‌نامه به ایران بازگشت ولی به علت تغییر و تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۵۷ و وقوع انقلاب فرهنگی و همچنین مرگ استاد راهنما نتوانست به تحصیل در این مقطع ادامه دهد و مقطع دکتری او نیمه تمام ماند.
وی بیش از ۴۰ سال در دانشگاه‌های مختلف ایران، بوم‌شناسی و علوم محیط‌زیست تدریس کرد و هم‌اکنون در سمت مدیر مسئول یک مؤسسهٔ پژوهشی خصوصی در زمینهٔ علوم زیستی مشغول به کار است. وهابزاده در کمیتهٔ آموزشی اتحادیهٔ بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) نیز عضویت دارد.
عبدالحسین وهابزاده از صاحب‌نظران برجستهٔ محیط زیست در ایران محسوب می‌شود و از ویژگی‌های او برخورداری از دیدگاهی اکولوژیکی- فرهنگی است، به‌طوری‌که محیط زیست و تغییرات آن را صرفاً پدیده‌ای اکولوژیکی نمی‌داند بلکه به کنش‌های فرهنگی و اجتماعی نیز توجه دارد. از او مقالات چندی در نشریات معتبر به چاپ رسیده است. وهابزاده در سال ۱۳۸۴ برندهٔ جایزهٔ ملی محیط زیست ایران شد و در سال ۸۵ جایزهٔ مهرگان علم برای کتاب «تنوع حیات» به ایشان اهدا گردید. وی همچنین در سال ۱۳۸۷ از سوی شهرداری تهران به عنوان یکی از سی خادم محیط زیست ایران معرفی شد،[۲].[۳][۴][۵] در سال ۹۴ نیز به دلیل چهل سال تدریس، پژوهش و ترجمه در حوزه علوم زیستی جایزه ترویج علم را دریافت کرد[۱]
جوایز و افتخارات
جایزه ملی محیط زیست ایران – ۱۳۸۴
جایزه مهرگان علم – ۱۳۸۵
یکی از سی خادم محیط زیست ایران به انتخاب شهرداری تهران – ۱۳۸۷
جایزه یازدهمین دوره کتاب فصل – پاییز ۱۳۸۸
جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران – ۱۳۸۹
جایزه ترویج علم – ۱۳۹۴
مدرسه طبیعت
وهابزاده ایده پرداز شکل گیری مدرسه طبیعت در ایران است، ایده‌ای که در نقاط زیادی از دنیا در حال اجرا است.[۶][۷] ایده مدرسه طبیعت حاصل سال‌های طولانی تدریس و تجربیات وی برای یافتن نقطه اثرگذاری و ایفای نقش اجتماعی‌اش و از منظر وی گره‌گشای آموزش‌های ناکارآمد محیط زیست است. عبدالحسین وهابزاده در حال ترویج ایده مدرسه طبیعت در سرتاسر ایران است؛ بذرهایی که این فعال محیط زیست ایران در حال کاشتن است، برخی میوه داده‌اند و برخی تازه جوانه زده‌اند. این ایده در مدرسه طبیعت «کاوی‌کنج» مشهد، مدرسه «گلستان»، همجوار با پارک ملی گلستان، مدارس چالوس، کیاشهر، بیرجند، اصفهان، تهران، عباس‌آباد مازندران، کرمانشاه، قشم، ساری، همدان، دماوند، کرج (چهارباغ) و بابل … با تلاش دوستداران کودک و طبیعت در حال پا گرفتن است. تا کنون بیش از ۷۰ مدرسه طبیعت در سرتاسر ایران آغاز به کار کرده‌اند. در مرداد ۱۳۹۸ دستور تعطیلی این مدارس صادر گردید.
آثار
وهابزاده تاکنون بیش از ده هزار صفحه تألیف و ترجمه را با ممارست و حساسیت ویژه در اختیار علاقه‌مندان محیط زیست قرار داده که به شرح ذیل می‌باشد:[۸]
بهار خاموش – یکی از تأثیرگذارترین کتاب‌های قرن بیستم[۹]
طراحی با طبیعت،[۱۰][۱۱][۱۲]
بوم‌شناسی علم عصیانگر، مجموعه مقالات کلاسیک در بوم‌شناسی[۱۳]
وضعیت جهان ۱۹۹۴[۱۴]
وضعیت جهان ۱۹۹۸[۱۵]
مراقبت از زمین، راهبردی برای زندگی پایدار[۱۶]
آخرین واحه، آب مایهٔ حیات[۱۷]
مایهٔ حیات[۱۸]
چقدر کافیست؟ جامعهٔ مصرفی و آیندهٔ زمین[۱۹]
تنوع حیات[۲۰]
اخلاق محیط زیست، مقدمات و مقالات[۲۱]
بوم‌شناسی، مطالعهٔ تجربی توزیع و فراوانی (برندهٔ جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۳۸۹ و جایزه یازدهمین دوره کتاب فصل ۱۳۸۸)[۲۲]
مقدمه‌ای بر اکولوژی رفتار (شایسته تقدیر جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۳۷۴)[۲۳]
سوسیوبیولوژی: تلفیق نوین (شایسته تقدیر جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۳۸۶)[۲۴]
مبانی محیط زیست[۲۵]
مقدمه‌ای بر رفتارشناسی[۲۶]
تکامل،[۲۷][۲۸]
شناخت محیط زیست[۲۹]
دیدگاه‌هایی از نظریهٔ بوم‌شناسی
اژدهای بهشتی، کنکاشی پیرامون تکامل هوش در آدمی
تئاتر اکولوژی و بازی تکامل
رفتارشناسی تماس،[۳۰][۳۱][۳۲]
کودک و طبیعت – درسنامه مدرسه طبیعت، پژوهش‌های روانی، اجتماعی، فرهنگی و تکاملی. (کتاب برگزیده آموزش محیط زیست از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ۱۳۹۳)
در سایه انسان
منابع
شانزدهمین جایزه ترویج علم صاحبان خود را شناخت
زمین و انسان
سبزواری‌ها
بیوگرافی عبدالحسین وهابزاده – جهاد دانشگاهی مشهد
متن سخنرانی عبدالحسین وهابزاده در سمینار شهر سبز
روزنامهٔ ایران، بازدید ۱۳۹۶
خبرگزاری ایسنا، ۱۳۹۵
نگاهی به مجموعه کتاب‌های عبدالحسین وهابزاده
دربارهٔ کتاب بهار خاموش
سایت علمی دانشجویان ایران
گفتگو با عبدالحسین وهابزاده به بهانهٔ انتشار کتاب طراحی با طبیعت
متن سخنرانی عبدالحسین وهابزاده در نشست بررسی کتاب طراحی با طبیعت ۵ اسفند ۱۳۸۹
دربارهٔ کتاب بوم‌شناسی علم عصیانگر، مجموعه مقالات کلاسیک در بوم‌شناسی
دربارهٔ کتاب وضعیت جهان ۱۹۹۴
دربارهٔ کتاب وضعیت جهان ۱۹۹۸
دربارهٔ کتاب مراقبت از زمین، راهبردی برای زندگی پایدار
دربارهٔ کتاب آخرین واحه، آب مایهٔ حیات
دربارهٔ کتاب مایهٔ حیات
دربارهٔ کتاب چقدر کافیست؟ جامعهٔ مصرفی و آیندهٔ زمین
دربارهٔ کتاب تنوع حیات
دربارهٔ کتاب اخلاق محیط زیست، مقدمات و مقالات
دربارهٔ کتاب بوم‌شناسی
دربارهٔ کتاب مقدمه‌ای بر اکولوژی رفتار
دربارهٔ کتاب سوسیوبیولوژی
دربارهٔ کتاب مبانی محیط زیست
دربارهٔ کتاب مقدمه‌ای بر رفتارشناسی
گفتگو با عبدالحسین وهابزاده به بهانهٔ انتشار کتاب تکامل
دربارهٔ کتاب تکامل
دربارهٔ کتاب شناخت محیط زیست
انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد – محیط زیست
انجمن علمی محیط زیست دانشگاه بیرجند
وهابزاده در نشست قلم سبز – جهاد دانشگاهی مشهد
پیوند به بیرون
گفتگو با عبدالحسین وهابزاده و بهزاد سروری، ویراستار و مترجم کتاب تکامل و رفتار انسان
نگاهی به کتاب تنوع حیات، ترجمهٔ عبدالحسین وهابزاده
گفت و گو با عبدالحسین وهابزاده، پایه‌گذار نخستین مدرسه طبیعت در ایران
روایت وهابزاده از سوابق علمی یک دوست قدیمی
مصاحبه با عبدالحسین وهابزاده
مقاله‌ای پیرامون کتاب مقدمه‌ای بر اکولوژی رفتار ترجمهٔ عبدالحسین وهابزاده
نقد کتاب سوسیوبیولوژی در دومین نشست کتاب انتشارات جهاد دانشگاهی
گزارشی از مراسم اهدای جایزهٔ مهرگان علم برای کتاب تنوع حیات به عبدالحسین وهابزاده
مدرسه طبیعت کاوی کنج مشهد
مستند زنگِ طبیعت: در جستجوی مفهوم مدرسه طبیعت
مستند کاوی کنج، برنامه هوای تازه، شبکه افق
لیست مدارس طبیعت مورد تأیید عبدالحسین وهابزاده